Punkty spustowe a punkty maksymalnie bolesne
Punkty spustowe nazywane także Trigger Points to włókna mięśniowe o wzmożonym napięciu, które przy ucisku prowokują ból. Jednak nie dotyczy to tylko nadwrażliwości w obrębie mięśnia (miejsce ucisku), ale także bólu, który przenoszony jest w odległe segmenty ( według schematu danego punktu).
- Punkty spustowe utajone to takie, które nie dają żadnych objawów klinicznych, jeśli nie są uciskane. Utajone punkty podczas ich prowokowania powodują dolegliwości bólowe miejscowe i promieniujące, ale zwolnienie ucisku powoduje, iż ból i inne objawy zanikają.
- Punkty spustowe aktywne to punkty które są odpowiedzialne za występujące objawy. Jeśli w trakcie drażnienia punktu, terapeuta wywoła objawy z jakimi zgłasza się pacjent, potwierdza to aktywność danego miejsca.
Istotnym faktem dla terapii jest występowanie licznych punktów spustowych na niewielkim obszarze. Wówczas najczęściej okazuje się, iż z całego skupiska jeden punkt znacząco się wyróżnia w kwestii prowokowanych objawów – aktywny punkt. Jego duża aktywność powoduje, że inne punkty są pobudzane i również wpływają na objawy, ale w mniejszym stopniu – punkty satelitarne. W postępowaniu terapeutycznym, ważne jest odnalezienie punktu najbardziej aktywnego i odpowiednia praca na nim, gdyż ma to wpływ na wyciszenie pozostałych punktów.
Punkty spustowe występują praktycznie we wszystkich mięśniach, zarówno tych przykurczonych i o wzmożonym napięciu jak i w mięśniach rozciągniętych i o obniżonym tonusie. Lokalizacja punktów spustowych nie jest ograniczona tylko do brzuśców mięśniowych, mogą występować także w obrębie:
- Ścięgien
- Więzadeł
- Okostnej
Często pojawia się uczucie mrowienia, palenia czy swędzenia w oddalonej części ciała. Ból miejscowy przy ucisku jest charakterystycznym objawem punktów spustowych, ale nie jedynym, dlatego nie można mylić nadwrażliwości uciskowej, która może być wywołana: miejscowym niedokrwieniem, bliznami tkankowymi czy zwłóknieniami, z punktami spustowymi. Podczas palpacji, wyczuć można, iż włókna mięśniowe punktów spustowych mają postać guzków czy ziarenek, które są bardzo tkliwe miejscowo. Punkty spustowe w zależności od stanu pacjenta mają formę: aktywną lub utajoną.
Metody leczenia punktów spustowych i punktów maksymalnie bolesnych
Metody leczenia punktów spustowych i punktów maksymalnie bolesnych obejmują działania mające na cele dezaktywację danego miejsca. Wśród technik uwalniania punktów wyróżnia się:
- kompresja ischemiczna nazywana też kompresją niedokrwienną. Technika polegająca na stosowaniu ucisku na aktywny punkt, aż do momentu wyciszenia dolegliwości. Dezaktywacja punktu zachodzi w wyniku reakcji na zablokowanie krążenia, które po zwolnieniu ucisku odtwarza prawidłowe krążenie krwi i chłonki. Ucisk powoduje początkowo pojawienie się bólu, jednak stopniowo powinien on ulegać wyciszaniu (około 5-15 sekund).
- technika Spray&Stretch wykorzystuje chłodzenie okolic punktu spustowego sprayem i rozciąganie przykurczonych tkanek. Jest to technika, która umożliwia wykonanie bezbolesnego rozciągnięcia, które jest kluczowym elementem postępowania.
- techniki energii mięśniowej wykorzystują pracę na tkankach miękkich, w celu uwolnienia skróconych włókien mięśniowych. Wykorzystuje się takie techniki jak: poizometryczna relaksacja mięśni (PIR), hamowanie reciprokalne oraz skurcz izokinetyczny czyli kombinacja skurczów izometrycznych i izotonicznych.
- pozycyjne rozluźnianie polega na układaniu poszczególnych segmentów ciała w pozycji rozluźnienia z jednoczesnym uciskiem punktu aktywnego. Osiągnięcie rozciągnięcia włókien przy ucisku, sprawia że ból zanika w ciągu kilku-kilkunastu sekund. Ważnym aspektem techniki jest bierność pacjenta podczas przemieszczania ciała.
- kinesiology taping w terapii punktów spustowych i punktów maksymalnie bolesnych wykorzystuje technikę „krzyży bólowych”, które stymulują krążenie krwi, poprawiając zaopatrzenie tkanek w produkty odżywcze oraz usprawniają usuwanie produktów przemiany materii.
- igłoterapia (suche igłowanie) jest techniką, w której wykorzystuje się nakłucie igłą, bez konieczności podawania leku. Technika wymaga dokładnej lokalizacji punktów, gdyż nakłucie ma charakter celowany. Wywołuje ono reakcję drżeniową, oraz wpływa na zmiany biomechaniczne w obrębie konkretnego punktu